Dông là loài bò sát, sống ở những vùng đất cát, nhất là ven biển. Có kích thước lớn hơn thằn lằn, chiều dài từ 20-30cm và vốn là một loài động vật hoang được con người đem về nuôi với quy mô ngày càng lớn. Từ những con dông “xấu xí”, người dân Phan Rang đã sáng tạo nên những món ăn hấp dẫn và lạ mắt.
Gỏi dông là món được nhiều người ưa thích khi đến với Phan Rang. Khác với những món gỏi sống khác, gỏi dông được làm khá kỳ công. Dông để nguyên con, chế nước sôi vào khoảng vài phút rồi cạo nhẹ cho bong sạch lớp da đất bên ngoài, làm sạch ruột.Sau đó để ráo nước rồi đem luộc chín xé lấy thịt và loại bỏ phần xương.
Vẫn là hương vị hấp dẫn đặc trưng của nhiều món nướng, dông nướng hấp dẫn thực khách bởi mù vị rất riêng. Để chế biến món dông nướng, người ta thường chọn những con mập, có kích thước của dông trưởng thành. Thịt dông được làm sạch và ướp với một số gia vị như: hành băm nhuyễn, hạt nêm, tiêu và nước mắm. Nước mắm là thành phần không thể thiếu của món ăn này vì thế người dân đã biết cách tận dụng luôn hương vị của mước mắm ngon Phan Rang. Thịt dông ướp khoảng 30 phút cho ngấm đều sẽ được cho lên vỉ nướng. Và để có thể “toát” hết hương vị của món dông nướng, người ta thường nướng trên bếp than. Trong quá trình nướng dông phải trở đều, tránh thịt bị cháy khét.
Với những món chả thì dông phải nhiều hơn vì nếu ít quá thì… phí công chế biến. Trước hết, dông được chặt bỏ đầu, đuôi và bàn chân. Muốn lột da dông cho dễ người ta thường dùng dao rạch nhỏ một đường dưới bụng từ đầu cho đến đuôi. Đặc biệt là khi làm dông tránh dùng nước lã rửa sạch, rất dễ bị tanh.
Lạ miệng với những món ăn cầu kỳ từ dông, cháo dông tuy đơn giản nhưng cũng đậm đà hương vị riêng của vùng Phan Rang. Gạo dùng để nấu cháo dông phải là gạo thơm Tuy Hòa, ngâm sơ với nước lã đến khi nồi nước thịt dông sôi ùng ục thì cho vào rồi nêm thêm gia vị vừa ăn. Chỉ với cách nấu đơn giản như vậy là đã có một nồi cháo dông thơm ngon bổ dưỡng.
